İçindekiler
Zaman kavramının düzenli ve tekrarlanır bir biçimde gün, hafta, ay, yıl gibi bölümlere ayrıldığı isimlendirildiği çizelgelere takvim denilmektedir. İnsanlık tarihi yaklaşık 6000 yıldır takvim kullanmaktadır. Çeşitli millet ve topluluklar değişik takvimleri ay ve güneş yılını esas alarak meydana getirmiştir. Ay yılı, Ay’ın Dünya etrafındaki dönüşünü baz almaktadır. On iki tur dönüşü bir yıla denk gelmektedir. Bu süre 354 gündür.
Güneş yılı ise Dünya’nın Güneş etrafında bir tur dönüşünü baz almaktadır. Bu süre 365 gündür. Toplumlar takvim oluştururken yaşamlarını en çok etkileyen olayı takvimin başlangıcı olarak genelde kabul etmişlerdir. Müslümanlar için Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicreti, Hristiyanlar için Hz. İsa’nın doğumu, Yunanlılar için ilk olimpiyat oyunlarının yapılışı takvimlerinin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Milat terimi yüzyılların adlandırılmasında kullanılmaktadır. Hz. İsa’nın doğumundan önceki yıllara milattan önce (M.Ö), doğumundan sonraki yıllara ise milattan sonra (M.S) denilmektedir.
Tarihte Kullanılan Takvim Sistemleri
On İki Hayvanlı Türk Takvimi
On iki hayvanlı Türk takvimi güneş yılını esas almıştır ve Türklerin kullandığı ilk takvim olma özelliği taşımaktadır. Ancak hangi tarihten itibaren kullanıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. On iki hayvanlı Türk takvimi Uygurlar tarafından kullanılmıştır. Bu takvimde yıllar hayvan isimleri ile gösterilmiştir. Kullanılan hayvan isimleri; sıçan, tavşan, yılan, koyun, pars, maymun, kısrak, tavuk, köpek, ejder, öküz, domuzdur.
Hicri Takvim
Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra kullandıkları ilk takvimdir. Ay yılını esas almaktadır. Hicri takvimde Hz. Muhammed’in hicret ettiği yıl başlangıç olarak kabul edilmiştir. Bu takvime göre bir yıl 354 gündür. Hicri takvimin diğer bir ismi ay takvimidir. Genel kültür olarak günümüzde dini günler hicri takvime göre belirlenmektedir.
Celali Takvimi
Selçuklu hükümdarı Celaleddin Melikşah’ın isteği üzerine Ömer Hayyam tarafından güneş yılı baz alınarak kurulan takvimdir.
Rumi Takvim
Güneş yılı baz alınarak kurulan bu takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir. Osmanlı Devleti’nde mali işlerin düzenlenmesi isteği üzerine kurulmuştur. Miladi takvimle aralarında 584 yıl fark vardır.
Miladi Takvim
Günümüzde de dünyada en yaygın kullanılan takvimdir. Güneş yılı baz alınarak kurulan takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir. Başlangıcı Hz. İsa’nın doğumu yani 1 Ocak’tır. Ülkemizde 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaktadır.
Julien Takvimi
Jül Sezar döneminde kabul edilen ve 16. Yüzyıla kadar kullanılan takvimdir. Takvim artık yıl hesaplamaları yapılarak kurulmuştur. Artık yıl neticesinde yaşanan gün sapmalarından dolayı yerini Gregoryen takvimine bırakmıştır.
Gregoryen Takvimi
Julien takvimi yerine getirilen takvimdir. Julien takviminde olan problemlerin giderilmesi amacıyla Jül Sezar’ın ölümünden sonra Papa 13. Gregory döneminde kurulan takvimdir. Avrupa dışında birçok ülke bu takvimi kullanmıştır.
Selefkos Takvimi
Selefkos Devleti döneminde kullanılmaya başlanan takvimdir. Süryanilerin de bu takvimi kullanmalarından ötürü Süryani takvimi de denilmektedir.