İçindekiler
Mecelle Osmanlı Devleti zamanında; Hukuk alanında yapılan yenilikleri içeren Medeni Kanun olarak kabul edilmektedir. Padişah Abdülhamit zamanında uygulamaya konulan Mecelle Kanunları; Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki bir heyet tarafından hazırlanmıştır. Mecelle Kanunu’nun tam adı Mecelle-i Ahkam-i Adliye olarak geçmektedir. 17 Eylül 1876 tarihinde ilan edilen Mecelle Kanunu 1926 yılına kadar yürürlükte kalmıştır.
Mecelle Kanunu’nun İçeriği Nedir?
Türk İslam dünyasının ilk Medeni Kanunu olma özelliği taşıyan Mecelle; giriş kısmı, 16 bölüm ve 1851 maddeden oluşmaktadır. Medeni kanunun yanı sıra borçlar hukuku, ticaret, eşya ve muhakeme hukuku konularına dair düzenlemeler de içermektedir. İslam hukukunun temelleri ile anlaşılabilir ve herkesin müracaat edebileceği bir hukuk sistemi hedeflenmiştir.
Mecellenin birinci kısmı; Fıkıh bilgileri içermekte olup 101. madde ile 403. maddeler arasını kapsamaktadır. İkinci kısım; 611. maddeye kadardır ve kira hukukunu konu almıştır. Kefil olmaya dair bilgiler, emanet, hibe, gasp ve zarar, şirketler ve sosyal bilgiler, vekalet, dava, isbat ve yemin, hakimlik ise; diğer kısımların konularını oluşturmaktadır.
Mecelle’nin Uygulanması
Ahmet Cevdet Paşa ve 14 kişiden oluşan heyet tarafından 1876 yılında hazırlanarak; Padişah Abdülhamit zamanında yürürlüğe giren Mecelle uzun yıllar Osmanlı Devleti tarafından kullanılmıştır. Mecelle-i Ahkam-i Adliye Osmanlı Devleti ve Osmanlı Devleti egemenliğindeki milletlerce kullanılan resmi bir kanunname olma özelliği taşımaktadır. Mecelle’deki maddeler toplum düzenini korumaya yönelik kanunları ile bir çok konuya ışık tutmuştur.