İçindekiler
Türlü iç ve dış etmenler sebebiyle kendiliğinden doğal yollarla oluşan minerallere maden denilmektedir. Madenler doğada tabakalar arasında damar ya da yataklar halinde bulunur. Maden yatakları, jeolojik süreç sonucunda oluşmaktadır.
Madenlerin Kullanım Alanları
Bazı Metal Madenleri ve Kullanım Alanları
Bakır: Dayanıklı fiziksel ve kimyasal özelliklerinden dolayı sanayide yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları; elektrik ve elektronik, inşaat, ulaşım, kimya, kuyumculuk, boya sanayidir.
Kurşun: Kurşun en çok akü imalatında kullanılmaktadır. Aynı zamanda kurşun radyasyonu en az geçiren metal olduğu için televizyon tüpü yapımında ve mühimmat imalatında da kullanılmaktadır.
Çinko: Çinko en çok galvanizlemede kullanılmaktadır. İnşaat ve otomotiv sanayi diğer kullanım alanlarıdır.
Demir: Demir metalinin kullanıldığı alan fırın pik demir üretimi ve direk redüksiyon tesisleridir.
Krom: Metalürji, kimya sanayinde kullanılmaktadır. Metalürji sanayinde genellikle paslanmaz çelik yapımında, kimya sanayinde ise boya yapımında kullanılır.
Vanadyum: En çok çelik üretiminde kullanılmaktadır.
Nikel: Kimya sanayinde, fabrikasyon ürünlerde, uçak ve gemi yapımında kullanılmaktadır.
Kalay: Kaplamacılık, kimyasal madde yapımı, teneke yapımı gibi işlemlerle otomotiv, kimya, cam sanayinde kullanılmaktadır.
Altın: Kuyumculuk, kaplama, süsleme, elektrik ve elektronik, diş hekimliği, resmi para yapımı, külçe yapımı gibi alanlarda, uzay ve tekstil sanayinde kullanılmaktadır.
Gümüş: Fotoğraf, elektrik ve elektronik, para üretimi, süs eşyası, alaşım yapımı ve diş hekimliği alanlarında kullanılmaktadır.
Bazı Endüstriyel Hammaddeler ve Kullanım Alanları
Bor: Cam, seramik, temizlik ve beyazlatma, tarım, metalürji, nükleer sanayilerinde kullanılmaktadır. Pencere camı, şişe camı gibi üretimler olmak üzere cam sanayinde, çizilmelere karşı dayanıklılık katacak şekilde seramik sanayinde, sabun ve deterjan gibi beyazlatıcı etkiyi arttırmak için temizlik sanayinde, birçok bitkinin temel besin maddesi olarak tarım sanayinde, çeliğin sertleşmesi için metalürji sanayinde, atom reaktörlerinin kontrol sistemleri üretimi için nükleer sanayinde kullanılmaktadır.
Stronsiyum Mineralleri: Cam, boya, ilaç sanayinde kullanılmaktadır.
Titanyum: Metalik titanyumlar üstün fiziksel ve kimyasal özellikler göstermektedir. Bu bilgi doğrultusunda uzay sanayi, uçak ve füze yapımında kullanılmaktadır. Aynı zamanda titanyum oksitler bilinen en beyaz boyar maddedir. Bu nedenle de kimya sanayinde de kullanılmaktadır.
Lityum: Lityum madeni en çok cam ve seramik sanayinde kullanılmaktadır.
Zirkonyum: Seramik, kaplama, döküm sanayinde ve aşındırma uygulamalarında kullanılmaktadır.
Bazı Gübre Sanayi Hammaddeleri ve Kullanım Alanları
Kükürt: Öncelikli olarak sülfürik asit üretiminde olmak üzere kimya, boya, lastik, demir, kağıt, çelik, petrol sanayilerinde kullanılmaktadır. Genel kültür olarak kükürt günlük yaşamımızda hemen hemen her şeyde kullanılmaktadır.
Fosfat: Büyük bir bölümü gübre olarak, geriye kalan bölümü ise gıda, yem, deterjan, metalürji, kağıt, kimya sanayinde kullanılmaktadır.
Türkiye dünya maden rezervinin %3’üne sahiptir. Dünyada çıkarılan maden çeşitlerinin 29’u ülkemizde bulunmaktadır. Maden uygulamalarında önemli olan ne kadar rezervin olduğu değil ne kadar rezervin çıkarılıp kullanıldığıdır. Türkiye’deki madenlere örnek olarak demir, krom, bakır, bor mineralleri, manganez, kükürt, civa, fosfat, kurşun, çinko, uranyum, mermer, gümüş, nikel, altın, linyit, zeolit, kuvars verilmektedir.