Kıbrıs Barış Harekatı Ne Zaman Ve Neden Yapıldı?

Kıbrıs İngiltere’nin kontrolüne geçmeden önce Osmanlı devletinin yönetimi altındadır ancak  1. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı devletinin Alman hükumetinin  yanında yer alması ve Almanya’nın yenilmesi sonucu Osmanlı devletinin de yenilmiş kabul edilmesi Kıbrıs’ı da etkilemiştir. Bunun sonucunda savaş bitiminde imzalanan Lozan Barış Antlaşması’na göre Kıbrıs İngiltere’nin kontrolüne tamamen bırakılmıştır. 1950’li yıllarda Rumların Yunanistan hükumetine katılmak için faaliyetlerde bulunması sonucu Türkiye adada yaşayan Türkler için olaya müdahale etmiştir ve Türkiye, Yunanistan, İngiltere’nin yapmış olduğu görüşmeler neticesinde Türk ve Rum halkının ortak yöneteceği bir Kıbrıs devletinin kurulmasına karar verilmiştir.

Kanlı Noel Olayı

Kıbrıs hükumetinin kurulmasıyla amaçlanan barış gerçekleşememiştir. Rumların Yunanistan hükumetine katılma istekleri hiçbir zaman bitmemiştir. Bu nedenle Rumlar Türklere karşı saldırılara başlamıştır. Saldırılar için Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanının önderliğinde Rum örgütü kurulmuştur. Bu örgütün adı Kıbrıs Milli Mücadele Örgütüdür. Kanlı Noel adıyla tarihe geçen  saldırı 1963 yılında yapılmıştır. Yüzlerce Türk bir gecede acımasızca katledilmiştir. Saldırılar bu olayla kalmamış her geçen gün artarak devam etmiştir.  Bunun sonucunda Türkiye Lefkoşa üzerinde savaş uçaklarını uçurarak olaylara kayıtsız kalmayacaklarını göstermiştir.

Kıbrıs’ta her geçen gün artan kaos nedeniyle Birleşmiş Milletler devreye girip kontrol sağlamaya çalışmış ancak başarılı olunamamıştır. Saldırıların artması sonucu Türkiye Kıbrıs’a müdahale etmeye hazırlanmış, 1964 yılında Türk hükumeti TBMM’den Kıbrıs’a müdahale yetkisi almıştır. 7 Haziran’da Kıbrıs’a müdahale edeceklerini bildirmeleri üzerine devreye Amerika Birleşik Devleti girmiştir. Genel kültür olarak Johnson mektubu olarak tarihte anılan mektupta  Türkiye’nin harekattan vazgeçmesi istenmiştir. ABD’nin tehdidinden dolayı harekat emri durdurulmuştur. Türkiye’nin geri çekilmesini fırsat bilen Rum örgütü saldırılarını daha da arttırmış, katliamlar tekrar başlamış, Türkler göç edilmeye zorlanmıştır. Bunun neticesinde Yunanistan’ın Kıbrıs’ı bütün olarak kendine bağlanması için harekete geçmesinin ardından Türkiye Kıbrıs’a harekat başlatmıştır.

Kıbrıs Barış Harekatı

Kıbrıs Barış Harekatı 20 Temmuz 1974 yılında sabah saat 06.05 de başlatılmıştır. Türk ordusu tarafından Lefkoşa tarafına havadan, Girne tarafına denizden çıkarma yapılmıştır. Türk ordusu bu çıkartma sonucu Rum örgütünün direnişini kırmış ancak baskılar tam anlamıyla bitirilememiştir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararınca 22 Temmuz 1974 yılında harekat sonlandırılmış, Türkiye, Yunanistan, İngiltere bir araya gelerek Kıbrıs sorununu çözme görüşmeleri başlamıştır.

30  Temmuz’da son bulan 1. Cenevre Konferansı’nda Kıbrıs Cumhuriyeti’nde Türk ve Rum olmak üzere iki özerk bölge olduğu kabul edilmiştir. 2. Cenevre Konferansı’na kadar Rum ve Yunanistan askerlerinin Türk bölgesinden çıkmaları gerekmesine rağmen edinilen bilgi neticesinde çıkılmamış ve saldırıları devam etmiştir. Saldırıların bu şekilde  sona ermeyeceğine karar getiren Türk hükumeti harekatın yeniden başlamasına kadar vermiştir. Ayşe tatile çıksın parolasıyla ikinci harekat düzenlenmiş  ve kısa sürede başarıya ulaşılmıştır. Kıbrıs’ta yaşayan Türk halkının güvenliği sağlanmıştır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

13 Şubat 1975 yılında Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulmuştur. 15 Kasım 1983 yılında dünyaya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruluşu ilan edilmiştir.