İçindekiler
Karadeniz Bölgesi Nerededir?
Adını kuzeyinde bulunan Karadeniz’den alan Karadeniz bölgesi, Türkiye’nin yedi bölgesinden birisidir. Türkiye’nin kuzey tarafında yer alır. Bölgenin sınırı doğusunda Gürcistan, batısında Sakarya Ovasının doğusuna kadar ulaşır.
Yüz ölçümü bakımından bölgeler içinde üçüncü büyük bölgedir. Bölge üç bölüme ayrılır bunlar sırasıyla: Batı Karadeniz, Orta Karadeniz ve Doğu Karadeniz’dir. Doğu – batı yönünde ki genişlik fazla olduğundan (yaklaşık 1400 km) yerel saat farklılığı en çok bu bölgededir.
Karadeniz Bölgesi Türkiye’nin ayrıldığı yedi coğrafi bölge içerisinde yüzölçümü olarak üçüncü büyük bölgedir. Ülkenin kuzeyinde, Karadeniz kıyısı boyunca Gürcistan sınırı ile Sakarya Ovası arasında uzanır. İsmini kıyısı boyunca uzandığı denizden alır. Batı-doğu doğrultusundaki uzunluğu yaklaşık olarak 1400 kilometredir. Batı, Orta ve Doğu Karadeniz bölümleri olarak üç parçaya ayrılır.
Karadeniz Bölgesi Yeryüzü Şekilleri Nasıldır?
Yeryüzü şekilleri hakkında bilgi vermek gerekirse; üçüncü Jeolojik dönemde Alp Kıvrımları etkisiyle doğu batı yönünde uzanan Kuzey Anadolu Dağları ve dağların arasındaki oluklardan meydana gelir. Bölge genel olarak dağlıktır. Dağlar kıyıya paralel uzandığı için Kızılırmak ve Yeşilırmak ağzında oluşan deltalar hariç kıyısında fazla girinti veya çıkıntı yoktur. Falezler çoktur. Batı Karadeniz’de dağlar 2000 metreye kadar ulaşırken Orta Karadeniz’de 1000 metreye düşer. Doğu Karadeniz’de en yüksek nokta Rize’de bulunan Kaçkar dağıdır. En az dağlık olan yer Orta Karadeniz Bölgesidir.
Karadeniz Dağlarına birkaç örnek vermek gerekirse: Batıda Küre, Bolu-Ilgaz, Köroğlu Dağları, orta bölümde Canik Dağları, doğu tarafında ise Giresun-Rize, Kop, Mescit ve Çimen Dağları bulunur.
Karadeniz Bölgesi boyunca dağlar geniş yer kaplamaktadır. Bunların denize paralel uzanması bölgenin kıyı kesimleri ile iç kesimleri arasında ticari, iklimsel ve benzeri yönlerden farklar oluşturmaktadır. Yükseltisi en fazla olan kesimi Doğu Karadeniz, en düşük olanıysa Orta Karadeniz’dir. Karadeniz Bölgesi’nde otuz dört tane dağ vardır. Dağları sıradağlar biçimindedir. Bunların en büyükleri Köroğlu, Küre, Ilgaz, Canik, Doğu Karadeniz dağ sıralarıdır. Diğer dağların isimleri şunlardır: Akçakoca, Bolu, Aladağ, Yaralıgöz, Geçmiş, Tavşan, Eğerli, Karadağ, Buzluk, Deveci, Sakarat, Akdağ (aynı isimle hem orta bölümde hem doğu bölümünde iki farklı dağ bulunmaktadır), Köse, Karagöl, İğdiz, Gümüşhane, Otlukbeli, Kalkanlı, Alaca, Soğanlı, Mescit, Giresun, Cimil, Kaçkar, Kükürt, Kop, Karçal ve Yalnızçam.
Karadeniz Bölgesi Akarsu ve Gölleri Nelerdir?
Akarsular bakımından Karadeniz Bölgesi en zengin bölgelerden biridir. Türkiye akarsuları içinde en uzun akarsu olan Kızılırmak Orta Karadeniz Bölgesinden denize dökülür. Diğer önemli nehirleri: Yeşilırmak Samsun şehri Çarşamba ilçesinden denize dökülür. Marmara bölgesi sınırlarından denize dökülen Sakarya nehri vardır. Kaynaklarını dağların denize bakan taraflarından alan akarsular, bol yağan yağmurlar sebebi ile gür, ama kısa boyludurlar.
Küçük ve az sayıda olan gölleri bilmek de genel kültür açısından faydalı olacaktır. Heyelan sonucu oluşan Yedigöller, Sarıyar ve Gökçekaya gibi baraj gölleri, Abant, Yeniçağa, Efteni gibi doğal göller, Tortum, Sera ve Zinav gölleri vardır.
Ülkemizin akışı en hızlı akarsuyu Çoruh nehri Karadeniz Bölgesi’nde bulunmaktadır. Bartın Nehri de bu bölgemizde olup üzerinde ulaşım faaliyeti yürütülebilen tek akarsuyumuzdur. Yeşilırmak, Kızılırmak ve Sakarya Nehri’nin de bir bölümü Karadeniz Bölgesi’nde akmaktadır. Göllerinin adlarıysa şöyledir: Tortum, Yedigöller, Abant ve Sera.
Karadeniz Bölgesi İklim ve Bitki Örtüsü Nelerdir?
Bölgede Karadeniz iklimi görülür. Dört mevsim yağışlı olduğundan yıllık sıcaklık farkları az, kışlar ılık ve yazları serin olur. Dağların uzanış yönü sebebi ile kıyı ve iç bölümlerde iklim farklılaşır. İç bölümlere doğru yağışların azalmasıyla Karasal iklim ağar basar.
Türkiye’de en çok orman bulunan bölgedir. Ormanların %25’i bu bölgededir. Bitki örtüsü, nem ve yağışların fazla olması nedeniyle geniş yapraklı ağaçlardan oluşur.
Bölgede etkili olan iklimsel koşullar Karadeniz iklimi olarak adlandırılır. Bu iklimsel şartlar bölgenin kıyı kesimlerinde etkili olup her mevsimin yağışlı, yazların serin, kışları ılık ve yıllık sıcaklık farkının da düşük olduğu bir sonuç ortaya çıkarır. İç kesimlerde karasal iklimin etkileri izlenmektedir. Bölgedeki dağların denize bakan kesimleri yağışı bol aldığından gür ve sık ormanlarla kaplıdır. Yayvan, karışık ve iğne yapraklı ağaçlarla yükselen dağlar çayırlarla bezelidir.
Karadeniz Bölgesi Neden Çok Yağışlıdır?
Yağışlar en çok sonbaharda en az ilkbaharda görülür. Dağların kıyıya paralel uzanması ve Balkanlar üzerinden gelen alçak basıncın etkisiyle yağışların fazla ve sürekli olmasına neden olur. Nem oranının çok olması, nem taşıyan bulutların fazla olması ve deniz etkisi de yağışların bol olmasına sebep olur.
Karadeniz Bölgesi Nüfus ve Yerleşme Nasıldır?
Nüfus yoğunluğu bakımından Türkiye ortalamasının altındadır. Bölgede son nüfus verilerine göre yaklaşık 8,5 milyon insan yaşamaktadır. Nüfus genel olarak orta ve doğu bölümlerin kıyı tarafında yoğunlaşmıştır. %70’lik oranla Türkiye’nin en fazla kırsal nüfusu olan bölgedir. Yer şekilleri engebeli olduğu için tarım arazileri de dağınıktır. Kıyı kesimler de dağınık, iç taraftaki bölümlerde toplu yerleşim görülür.
Bölgenin doğal koşulları sonucu kentleşme oranı düşük olup nüfus genellikle kıyı bölgelerde toplanmıştır. Dağınık bir yerleşme yapısı egemendir. Ülkemizin en fazla kırsa nüfusa sahip bölgesidir. Bölge nüfusunun yarısından fazlası kırsal alanlarda yaşar. Batı Karadeniz bölümü diğer bölümlerin göç vermesine karşın demir-çelik sanayisindeki gelişmelere koşut olarak göç almaktadır.
Karadeniz Bölgesi Ekonomik Faaliyetler
Tarım
Her mevsim yağış görülmesine bağlı olarak yaz kuraklığı yetişmesinde zorunlu olan ürünler yetişmemektedir. Kıyı kesimlerinde mısır üretimi yaygındır. Yetiştirilen başlıca tarım ürünleri şunlardır: tütün, fındık, çay, elma, mısır, şeker pancarı, soya fasulyesi, keten, kenevir, zeytin, turunçgiller, kivi. Ülkemizdeki fındık üretiminin çok büyük bir kısmı Karadeniz Bölgesi’nde gerçekleştirilmektedir.
Hayvancılık
Bölgenin dağlık yapısının etkisiyle büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yaygınlaşmıştır. Kıyısında uzandığı Karadeniz’in etkisiyle balıkçılık faaliyetleri de gelişmiştir. Arıcılık da bölgenin önemli bir faaliyeti olup Rize-Anzer yöresinde üretilen ballar ünlüdür.
Sanayi
Bölgenin doğal koşulları sanayi gelişiminin önüne set çekmiştir. Bununla birlikte sanayi faaliyeti yok denemeyecek olan bölgedeki sınai faaliyet alanları şunlardır: fındık işleme, kereste, çay, tütün, şeker, bakır ve demir-çelik.
Madencilik
Çıkarılan madenlere örnek olarak manganez, linyit, bakır ve taş kömürü verilebilir. Ereğli-Zonguldak havzasından çıkarılan taş kömürü demir-çelik sanayisinde kullanılan önemli bir enerji kaynağıdır.
Turizm
Bölgenin potansiyel bakımdan öne çıkan özelliği doğal güzellikleridir. Bunun yanında kayalara yontulmuş Kral Mezarları, birçok özelliğinin yanında aktif olduğu dönemlerin bilgi merkezlerinden biri de olan Sümela Manastırı, mimari estetiği dikkat çeken Safranbolu Evleri gibi birçok tarihi eseri insanlığı genel kültür mirasının önemli örnekleri olarak barındırır. Kış turizmi, sayfiye yerleri ve kaplıcaları vardır. Çoruh Nehri rafting sporu için gözde bir nehirdir.