İçindekiler
Ege Bölgesi Nerededir?
Türkiye’nin en büyük bölgeleri arasında beşinci olan Ege Bölgesi ülkenin batısında yer alır. Adını kıyısında bulunan Ege Denizi’nden almıştır. Akdeniz, Marmara ve İç Anadolu bölgeleriyle komşudur. Aralarında İzmir, Aydın, Manisa gibi şehirlerin bulunduğu sekiz şehirden ve isimleri Ege, İç Batı Anadolu olan iki bölümden meydana gelir.
Ege Bölgesi’ni yer şekilleri, iklimi, bitki örtüsü, ekonomisi ve nüfusu gibi konular hakkında daha detaylı incelemek genel kültür bilginize katkı sağlayacaktır.
Ege Bölgesi’nin Coğrafi Konumu
Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biri olan Ege Bölgesi’nin kuzeyinde Marmara, güneyinde Akdeniz, doğusunda İç Anadolu bölgeleri ile batısında Ege Denizi bulunur. Adını kıyısında bulunduğu Ege Denizi’nden alır. Asıl ya da kıyı Ege ve İç Batı Anadolu olarak iki bölüme ayrılır.
Ege Bölgesi Yer Şekilleri
Yer şekillerinin bir bölümü yer kabuğunun hareketleriyle kırılarak (orojenez) oluşmuştur. Kırılarak yükselen yerlere horst yani dağ, Çökme sonucunda oluşan yerlere graben yani çöküntü ovası denir. Graben ve horst oluşumunun en çok görüldüğü bölgedir.
Horst dağları; Madra, Kaz, Boz, Yunt, Menteşe ve Aydın’dır. Graben dağları; Bakırçay, Gediz, Edremit, Büyük, Menderes ve Küçük Menderes’tir.
Bölgenin batı tarafında dağlar denize dik olarak uzanır. Buna bağlı olarak; girintili, çıkıntılı olmasından dolayı Edremit, Çandarlı, İzmir gibi koy ve körfezler fazladır. İç bölümlerle ulaşım kolay sağlanır. Denizin etkisi iç bölümlere kadar girer. Enine kıyı tipi görülür.
Horst ve graben oluşum en fazla Ege Bölgesi’nde görülür. Dağların kıyıya dik uzanması bölgenin ulaşımını, iklimini ve ticaretini yoğun olarak etkilemiştir. Bölgede bulunan dağların adları şunlardır: Ahır, Akdağ, Aydın, Bozdağlar, Dilek, Domaniç, Eğrigöz, Emirdağ, Menteşe, Murat, Madran, Türkmen, Kaz, Kumalar, Nif, Sandıklı, Şaphane, Spil ve Yunt. Ovaların adlarıysa şöyledir: Büyük ve Küçük Menderes, Gediz, Bakırçay, Balat, Balıkesir, Denizli, Tavas, Çiril, Banaz ve Örencik.
Akarsu ve Göller
Bölgedeki belli başlı akarsular Büyük ve Küçük Menderes, Gediz ve Bakırçay’dır. Akarsuların yatak eğimleri azdır. Bu nedenle menderes olayı en fazla bu bölgede görülür. Akarsular taşıdıkları alüvyonları biriktirmek suretiyle verimli ovalar oluşturmuştur. Kemer ve Adıgüzel olarak iki baraj gölüyle birlikte Marmara, Bafa, Azab, Serçin, Simav ve Işıklı bölgenin göllerini oluşturur.
Ege Bölgesi’nde Hangi İklim Görülür?
Bölgenin batısından başlayıp iç kesimlere kadar Akdeniz iklimi görülür. Yazlara kuraklık ve aşırı sıcaklık hakimken, kışları yağışlı olmasından dolayı ılıman geçer.
Yıllık sıcaklık farkı 17-18 derecedir. Kar ve don çok fazla görülmez. Yağmurlar en çok kışın en az yazın yağar. Cephesel kökenli yağışlar görülür. Yıllık yağış ortalama 600-1000 milimetre arasında yükseltiye bağlı olarak değişir.
Bölgenin iç taraflarına gidildikçe denizden uzaklaşmaya ve yüksekliğin artmasına bağlı olarak karasal iklim yaşanır. Bu nedenle kar ve soğuklar görülür.
Ege Bölgesi Bitki Örtüsü
Bitki örtüsü zeytin, defne, mersin, zakkum ve keçiboynuzu gibi bodur ağaçlardan oluşan makidir. Makiden sonra daha yüksek yerlerde kızılçam ormanları vardır. İç bölümlerde bozkır; yüksek yerlerde meşe ormanları bulunur.
Bölgenin genelinde yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsimiyse ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi etkilidir. Bununla birlikte iç kesimlerde karasal iklimin özellikleri de görülür. Hakim bitki örtüsü bodur ağaçlardan oluşan makidir. Yüksek kesimlerde kızılçam gibi ormanlar görülür.
Ege Bölgesi Ekonomi
Ege Bölgesi’nin ekonomisi hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse:
Marmara’nın ardından sanayisi en çok gelişmiş olan bölgedir. Petro-kimya, çimento, termik santral, kağıt, otomotiv, mobilya, halı, kilim, çini porselen ve seramik gibi sektörlerde ithalat ve ihracat yapılır.
Birçok medeniyete ev sahipliği yaptığından antik dönem eserleri ve ören yerleri bakımından oldukça zengindir. Bergama, Millet, Hierapolis önemli antik kentlere örnektir.
Pamukkale travertenler, milli parklar ve sağlık turizmi diğer ekonomik kaynaklardır.
İklim şartlarının elverişli olmasından dolayı çeşitli tarım ürünleri yetiştirilir. Haşhaş, tütün, pamuk, turunçgiller, patates, üzüm, şeker pancarı, arpa, buğday, susam ve sebze yetiştirilir.
Kümes hayvancılığı, arıcılık ve balıkçılık da yapılan diğer ekonomik faaliyetlerdendir.
1) Tarım
Bölgenin batısı verimli tarım arazileriyle kaplıdır. Buralardaki iklim koşullarının elverişli olması tarımın gelişmesi sonucunu doğurmuştur. Yetiştirilen önemli tarım ürünlerine zeytin, üzüm, haşhaş, tütün, incir, pamuk, patates, turunçgiller, sebze, susam, buğday, arpa ve şeker pancarı örnek verilebilir.
2) Hayvancılık
Kümes hayvancılığı, arıcılık, kıyı bölgelerde balıkçılık, kıl keçisi yetiştiriciliği, büyük kentler çevresinde büyükbaş ve iç bölgelerde de küçükbaş hayvan yetiştiriciliği gelişmiştir.
3) Madencilik
Çıkarılan madenler arasında linyit, krom, mermer, tuz, cıva, bor, demir ve zımpara taşı sayılabilir. En fazla linyit çıkarılan bölgemiz Ege Bölgesi’dir. Linyit yataklarının fazlalığı ve kalitesinden dolayı termik santrallerin sayısı da fazladır.
4) Sanayi
Gelişim gösterdiği sanayi alanları şunlardır: dokuma, petro-kimya, deri, şeker, çini, çimento, gübre, termik santral ve jeotermal santraller, halıcılık, kağıt, otomotiv, elektronik eşya, mobilya, deterjan, ilaç, tütün, seramik.
5) Turizm
Ege Bölgesi’nin kıyı kesimleri plajları ve limanlarıyla deniz turizminin önemli merkezlerindendir. Bunun yanında Ege Bölgesi büyük medeniyetlerin doğup geliştiği ve yıkıldığı bir coğrafyadır. Önemli tarihsel mekanları, tarihi eserleri ve müzeleriyle geçmişten gelen büyük bir bilgi birikimini kucaklar ve insanlığın genel kültür dünyasına aktarır.
Ege Bölgesi Nüfus ve Yerleşim
Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi’nden sonra en çok göç alan bölgedir. Nüfus artışı en fazla turizm ve tarımda çalışmak için işçilerin mevsimsel olarak göç etmesinden kaynaklanır. Nüfus çoğunlukla batıda bulunan çöküntü ovalarında toplanır. İç bölümde karasal iklim ve sanayileşme yetersiz olduğu için azdır. Menteşe Yöresi de dağlık olduğu için yerleşim azdır.
Nüfusun çoğunluğu bölgenin batısında yerleşiktir. İç bölgeler karasal iklimin ve sanayinin gelişmemesi nedeniyle seyrek nüfusludur. Bölge turizm ve tarımsal faaliyetlerin yoğunlaştığı dönemlerde mevsimlik göç de alır. Marmara Bölgesi’nden sonra en çok genel göç alan bölgedir. Ege Bölgesi’nde İzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Muğla, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak olmak üzere sekiz tane il vardır.