Yer kabuğun da ki kırılmalar ile aniden ortaya çıkan titreşimlerin, dalgalar halinde yayılarak yer yüzeyini sarsması olayına deprem denir.
Deprem, hareketsiz kabul edilen toprağın da oynayacağı ve üzerindeki yapıların ve canlıların hasar görüp, kayıplara neden olabileceği doğa olayıdır. Depremlerin nasıl ve neden oluştuğunu, titreşimlerin ne şekilde yayıldıklarını inceleyen bilim dalına ise sismoloji denir.
Depremler Neden Oluşur?
Bilim insanları tarafından yapılan çalışmalar sonucunda ki verilerin de desteklediği, kabul edilmiş bir yeryüzü modeli bulunmaktadır. Bu model bize, yerkürenin dış katmanında oluşmuş bir taş küre olduğunu gösterir. Okyanuslar ve kıtalar da taş kürenin üzerinde yer almaktadır. Taş küre ve çekirdeğin arasında ki katmana ise manto adı verilir. Mantonun altında yer alan çekirdeğin, derine inildikçe ısısının arttığı bilinmektedir.
Taş kürenin altında üst manto katmanı bulunmaktadır. Bu bölümde oluşan kuvvetler konveksiyon akımları sebebiyle, taş kabuk parçalanmakta ve pek çok levhalara bölünmektedir. Burada oluşan konveksiyon akımları, radyoaktivite sebebi ile oluşan yüksek ısıya bağlanır. Konveksiyon akımları yukarı yükseldikçe taş yuvarda gerilemeler olur ve zayıf onların kırılmasıyla levhalar oluşur. Yer kabuğunda 10 kadar büyük ve birçok sayıda küçük levha vardır. Bu levhalar üzerindeki kıtalar ile birlikte, üst mantoda insanların hissedemeyeceği şekilde hareket etmektedir.
Konveksiyon akımların yükselişe geçtiği bölgelerde levhalar birbirinden uzaklaşır ve buradan çıkan sıcak magma okyanus sırtlarının oluşturur. Levhalar birbirlerine değerek bu bölgelerde sürtünme ve sıkışmalar oluşur. İşte levhaların birbirine sürtündüğü, birbirini sıkıştırdığı, birbirinin üstüne çıktığı ya da altına girdiği bu noktalar, dünyada depremlerin oluştukları yerler olarak karşımıza çıkar. Dünya üzerindeki depremlerin pek çoğu bu levha sınırlarında oluşmaktadır.
Levhaların birbirini ittiği ya da diğerinin altına girdiği bu noktalarda bir sürtünme kuvveti vardır. Bu levhanın hareket etmesi için bu kuvvetin giderilmesi gerekmektedir. İki levha arasındaki sürtünme kuvveti aşıldığında bir hareket oluşur. Bu hareket aniden ve çok kısa bir süre içinde gerçekleşir. Sonucunda ise şiddeti çok uzaklara yayılabilen depremler oluşur.
