Ay Tutulması Nedir?

Ay tutulması nedir? Ay tutulması süreci, evrende meydana gelen en ilgi çekici olaylar arasında yer almaktadır. Bu nedenle pek çok kişi ay tutulmasına kendi gözleriyle tanıklık etmenin farklı bir hissiyat verdiğinden bahseder. Dünyanın ve ayın uzaydaki konumuyla ilgili olan ay tutulması, her yaştan kişinin ilgisini çeken önemli bir gök olayı olarak görülmektedir. Bu yazımızda ay tutulması hakkında bilinmesi gereken bilgilere kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

Ay tutulması, gökyüzü olayları arasında en çok ilgi çeken gelişmelerden biridir. Genellikle yılda iki kere gerçekleştiği için dünyanın farklı yerlerinden görülebilen bir olaydır. Dünyanın uydusu olarak bilinen ay, dünya etrafından bir tam tur dönüşünü 27.7 günde tamamlamaktadır.

Ay dünyanın etrafında tur atarken, bazı koşullar oluştuğunda dünyanın gölgesinde kalabilmektedir. Ayın bu şekilde gölgede kaldığı zamanlarda, ay güneşten gelen ışınları alamaz ve dünyanın gölgesi de ayın üzerine düşer.

Bu koşullar oluştuğunda ay tamamen karanlıkta kalır ve böylece ay tutulması meydana gelmiş olur. Dünyanın en ilgi çekici gök hareketi ve olayları arasında gösterilen ay tutulması sırasında ayın karanlıkta kalmasına rağmen ay tamamen görünmez olmaz. Bu tür durumlarda ayın kırmızı rengine yakın bir tonda dünyanın gölgesi altında kaldığı seçilebilmektedir.

Ay Tutulması Türleri

Ay tutulması aşamaları farklı evrelerden oluşmaktadır. Her ay tutulması evresinin kendine özel bir ismi bulunmaktadır. Ay tutulması olayı yaşandığı zamanlarda ay dolunay görünümüne kavuşur. Ay tutulması gerçekleşme süresi dünyanın farklı yerlerinde olsa da yaklaşık 1 saat sürmektedir.

Günümüze kadar meydana gelen ay tutulması olayında en kısa süre 40 dakika olarak kayıtlara geçmiştir. Ayın gölgede kaldığı ay tutulması olaylarında, dünya, güneş ve ay çizgisi farklı kombinasyonlarla oluşabilmektedir.

Söz konusu farklı kombinasyonların kapsamında ay tutulması bazı durumlarda tam ay tutulması şeklinde gerçekleşmez. Buna genellikle kısmi ay tutulması adı verilir. Çünkü adından da anlaşılacağı üzere kısmi ay tutulması olaylarında dünyanın gölgesi tam olarak ayın üzerine düşmeyip kısmen ayı kaplamaktadır.

Bu şekilde ortaya çıkan görüntü ise ayın büyük bir bölümünde dünyanın gölgesi olup, bir bölümünden ışık yansıtmaya devam etmesidir. Dolayısıyla ay tutulması evreleri ve türleri bakımından farklı isimlerle adlandırılmaktadır. Bugüne kadar görülen ve kayıt altına alınan ay tutulması türleri şunlardır:

• Tam ay tutulması
• Kısmi ay tutulması (Bir diğer adı parçalı ay tutulması)
• Gölgeli ay tutulması

Bu türleri tek tek incelemek gerekirse, tam ay tutulması türünde adından da anlaşılacağı üzere dünyanın gölgesi tamamen aynı üzerine düşmektedir. Bu durumda ayın yüzeyi tam olacak şekilde dünyanın gölgesiyle kaplanmaktadır. Parçalı ay tutulması türündeyse dünyanın gölgesi kısmi olacak şekilde ayın üzerine düşer. Bir diğer tutulma türü olan gölgeli ay tutulmasında ise durum biraz daha farklıdır.

Gölgeli Ay Tutulması Nasıl Oluşur?

Gölgeli ay tutulması oluşumu, diğer tutulma türlerine göre farklılık göstermektedir. Ay tutulması türlerinden en ilgi çekici olarak görülen tutulma şekillerinden biri olan gölgeli ay tutulmasında, dünyanın gölgesi ayın yarısına düşer ve ayın diğer yarısı hala güneş ışığı almaya devam eder. Bu tür durumlarda ayın yarısı güneş ışığı aldığı için, ayın görüntüsü her zamanki parlaklığında değil sönük bir şekilde seçilebilmektedir. Gölgeli ay tutulmasının en önemli özelliği, bu tutulma türünün dünya üzerinde çok nadir olarak görülmesinden kaynaklanmaktadır.

Bilindiği üzere ay tutulması olayları, genellikle yılda iki kere yaşanmaktadır. Ancak bazı yıllarda ay tutulması hiç yaşanmayacağı gibi bazı özel koşulların oluşması halinde yılda 3 kez de yaşanabilmesi mümkündür. Bu durumlar ay tutulmasında istisna durumlarıyla yakından alakalıdır. Normal şartlar altında ay tutulması olayının her yıl 2 defa gerçekleşen ve dünyanın farklı yerlerinden çıplak gözle takip edilebilen bir gök olayı olduğu bilinmektedir.